Osmanlı’da Vergiler ve Özellikleri

İlk para, Osman Bey zamanında basılmıştır. İlk gümüş para Orhan Bey; ilk altın para Fatih; ilk kağıt para da Abdülmecit tarafından basılmıştır. Osmanlılarda ilk mali teşkilat, 1. Murat zamanında hazırlanmıştır. İlk bütçe, Tarhuncu Ahmet Paşa tarafından hazırlanmıştır.

Osmanlı’da Vergiler

Vergilerin hepsine tekalif denirdi. İkiye ayrılırdı:

ŞER’İ VERGİLER (TEKALİF-i ŞERİYE)

Öşür: Müslümanlardan onda bir oranında alınan toprak ve ürün vergisidir. Ürün üzerinden ayni olarak alınırdı.

Haraç: Gayrimüslimlerden alınan toprak vergisidir.

Cizye: Sağlıklı gayrimüslim erkeklerden askerlik yapmamaları karşılığında alınan vergidir.

ÖRFİ VERGİLER (TEKALİF-İ ÖRFİYE)

Resmi Ağnam: Koyun vergisi olarak bilinir. Koyun, keçi, deve, manda besleyenlerden hayvan sayısına göre alınan vergidir.

Çift Resmi: Tarım üreticisinin toprağının büyüklüğüne ve kendisinin evli bekar oluşuna göre alınan vergidir.

Resmi Çiftbozan: Toprağını boş bırakan ya da terk edenlerden alınan vergidir.

Resmi Avarız: Olağanüstü durumlarda padişahın emriyle alınan vergilerdir. Zamanla sürekli alınan vergilerden biri olmuştur.

Bu vergiler dışında;

• Resm-i Arus
• Resm-i Aşiyab
• Resm-i Zaman
• Resm-i Mücerret
• Resmi İspenç
• Resm-i Bennak

isimli vergiler de alınmaktaydı.

Devletin başlıca gelirleri:

 >  Müslümanlardan (öşür) ve Müslüman olmayanlardan (haraç, cizye) alınan vergiler,

 >  Savaşta alınan ganimetin beşte biri,

 >  Gümrük, maden, orman, tuzla ve hayvan vergisi,

 >  Bağlı beylik ve devletlerin ödediği vergiler, 

 >  Osmanlıda halkın tümüne “reaya” denilirdi.