Zarf (Belirteç)
Zarf (Belirteç) eylemlerin, sıfatların anlamlarını etkiler: bazen bunları anlamca güçlendirir, bazen de anlamlarını kısıtlar.
Zaman Zarfları
- Eyleme yöneltilen “ne zaman” sorusuna alınan yanıttır.
- dün, bugün, yarın , biraz önce
Durum Zarfları
- Eylemleri durum yönünden sınırlandıran sözcüklerdir.
- Eyleme yöneltilen “nasıl” sorusuna alınan yanıttır.
Yer-Yön Zarfları
- Eylemleri yer-yön anlamıyla sınırlandıran sözcüklerdir. Eyleme “ne yöne, ne tarafa, nereye” gibi sorular yöneltilerek bulunur.
- ileri, geri, aşağı, yukarı…
Azlık-Çokluk Zarfları
- Eylemleri azlık-çokluk yönüyle sınırlandıran sözcüklerdir. Eyleme “ne kadar” sorusu yöneltilir.
Soru Zarfları
- Eylem ve eylemsileri soru yoluyla güçlendiren ya da sınırlandıran sözcüklerdir.
Zarflar, eylemleri şu beş yönden niteler:
1) Durum, (hal)
Çok hızlı konuşur.
2) Zaman
Sen bazen çok aksi oluyorsun.
3) Azlık-çokluk (miktar)
Beş saat ders çalıştım.
4) Yer-yön
Arabayı ileri park et.
5) Soru
Onu ne zaman gördün?
NOT Zarflar, eylemleri sınırlandırmanın ve nitelemenin yanında bir de sıfatları ve yukarıda verilen zarfları derecelendirir. Bu çeşit zarflar ve bunların cümleye kattığı anlam özellikleri şöyledir:
a) daha: üstünlük, çokluk anlamı verir.
Daha anlayışlı olabilirsin.
Yemek çok güzel, daha verir misin?
b) en: En üstünü belirtir.
Bugünlerde en çok sen yoruldun.
Sınıfın en başarılı ismi Sema’dır.
c) çok, pek, fazla, oldukça, gayet: Pekiştirme veya aşırılık ifade eder.
Fazla iyilik yapmamak gerek.
Bu konuyu pek iyi anlayamadım.
Sözleri yüzünden oldukça öfkelenmiş.
Bana gayet sağlıklı göründü.
Çok hızlı konuşur. (“Hızlı” sözcüğü eylemin nasıl yapıldığını belirtiyor, zarftır.) Hızlı adımlarla ilerliyordu. (“hızlı” sözcüğünden sonra bir isim (adımlarla) geliyor, “adımlar”ın nasıl olduğu, niteliği belirtilmiştir, “hızlı” sıfattır.
